W roku 1335 król Kazimierz Wielki zakłada konkurencyjne dla Krakowa miasto, które nazwane zostaje jego imieniem.
Opatruje go królewskimi przywilejami, co sprzyja szybkiemu rozwojowi i bogaceniu się miasta. Obwarowane fortyfikacjami
miało prawdopodobnie służyć jako ośrodek życia naukowego i artystycznego, gdyż tutaj miały zostać wybudowane kolegia
nowozałożonego uniwersytetu. Już w XIV wieku rozpoczęto budowę dwóch gotyckich kościołów; kościoła farnego pod wezwaniem
Bożego Ciała oraz kościoła zakonu augustianów. W końcu XV w. król Jan Olbracht przenosi z Krakowa na Kazimierz ludność żydowską.
Od tego czasu dominującą jest ludność żydowska, która swoją kulturą zwyczajami, sztuką tworzy nowy odmienny klimat i atmosferę miasta.
Kazimierz przyłączono do Krakowa w 1796r.
Miasto Żydowskie - Oppidum Iudeorum - to dawna nazwa Kazimierzowskiego Staropolskiego getta żydowskiego.
Ludność żydowska zamieszkała na Kazimierzu w 2 poł XV w, a szczególny napływ nastąpił w związku z wydaniem w 1495r zarządzenia
króla Jana Kazimierza nakazującego Żydom opuszczenie Krakowa. Żydzi osiedlili się na obszarze pomiędzy obecnymi ulicami : Miodową, Starowiślną, św. Wawrzyńca, Wąską, Józefa i Nową ogrodzonym kamiennym murem do którego prowadziła brama wjazdowa / na przecięciu się ul. Jakuba i Józefa/. Ludność żydowska trudniła się handlem i rzemiosłem. Napływ w 1 poł. XVI w. Żydów hiszpańskich, czeskich, włoskich i morawskich przyczynił się do wzrostu międzynarodowego znaczenia tego ośrodka, zwiększając jednocześnie zainteresowanie szkołą talmudyczną i kabalistyczną . Centrum miasta stanowiła dzisiejsza ul Szeroka wokół niej i na sąsiednich ulicach żydzi postawili bożnice, założyli cmentarz, łaźnię kahalną i rytualną mykwę a także dom starców oraz szpital przy ul. Warszauera, który dotrwał do XIX stulecia. Getto żydowskie zlikwidowano w 1801r, a dopiero Senat Wolnego Miasta Krakowa zezwolił Żydom mieszkać i handlować w całym Krakowie. Zburzono wtedy mury i bramę wiodącą do getta. Żydzi przenieśli się na Kazimierz i do Krakowa. Odtąd aż do wybuchu drugiej wojny światowej była to dzielnica żydowska o niezwykłym charakterze. Podczas II wojny światowej duża część ludności pochodzenia żydowskiego została wymordowana przez Niemców.
Krakowski Kazimierz stanowi jeden z najstarszych ośrodków żydowskich w Europie. Obok Praskiego Josefowa jest to najczęściej odwiedzane miejsce emanujące kulturą judaistyczną. W chwili obecnej zwiedzanie Kazimierza może odbywać się wg następujących tras:
- Bałabana - twórcy pierwszego przewodnika po krakowskim Kazimierzu.
Trasa ta wyznacza trakt obejmujący żydowskie zabytki Kazimierza, które przetrwały pożogę wojenną.
- Trasa nawiązująca do filmu "Lista Schindlera" - ciesząca się dużym powodzeniem u turystów.
Ciekawym wydarzeniem artystycznym jest coroczny Festiwal Kultury Żydowskiej, który odbywa się z początkiem lipca od 1990 roku. Każdego roku na Festiwalu
przedstawiciele różnych dziedzin kultury i sztuki żydowskiej prezentują osiągnięcia na polu tradycyjnej i współczesnej kultury obejmującej: film, taniec,
literaturę, wykłady, warsztaty, oraz muzykę od synagogalnej przez klezmerską, chasydzką, ludową, jazz, kameralną, aż po awangardową, W Festiwalu bierze udział około 200 - 250 wykonawców.
W tym czasie Festiwal przyciąga dziesiątki tysięcy widzów z polski i ze świata. W koncercie finałowym przy ulicy Szerokiej, który jest ukoronowaniem Festiwalu, uczestniczy około 7 000 osób.
Z roku na rok Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie przyciąga coraz szersze rzesze turystów.
Obecnie Festiwal Kultury Żydowskiej na Krakowskim Kazimierzu jest jednym z najciekawszych festiwali tego typu na świecie.
Krakowski Kazimierz obfituje w zabytki, które związane są z kulturą polską i żydowską. My proponujemy wycieczkę "palcem po mapie", trasą pokazaną na poniższym planie i zawierającą
14 własnych, niepublikowanych fotografii wraz z opisem ciekawych miejsc.
autorzy:
tekst: mgr Joanna Szlezynger
zdjęcia: Stanisław Świętoń
skład HTML: mgr inż. Grażyna Kruszelnicka i mgr inż. Paweł Kruszelnicki
źródła:
Garlicki J., Kossowski J., Ludwikowski L., Kraków Przewodnik, Sport i Turystyka, W-wa 1967
Rożek Michał, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, PWN, W-wa 1997
Rożek Michał, Żydowskie zabytki Krakowskiego Kazimierza, Krótki przewodnik, Kraków 1990
oraz foldery, mat. informacyjne i promocyjne dot. zabytków Krakowa
